Uitlatingen Gates over bondgenoten “beschamend”

De Amerikaanse minister van Defensie Robert Gates heeft zware kritiek te verduren gekregen met zijn uitspraken over de inzet van NAVO-bondgenoten in Afghanistan. Zijn ongezouten kritiek wordt “beschamend” genoemd en er wordt een rectificatie van hem geëist.

Ondertussen heeft Robert Gates nu de “moed en de opofferingsgezindheid” van de NAVO-bondgenoten geprezen als reactie op de zware kritiek die hij kreeg te verduren.

Gates zei dat citaten die aan hem werden toegeschreven in de Los Angeles Times waarin hij bondgenoten bekritiseerde “de werkelijkheid niet weerspiegelen”, aldus de BBC.

Met zijn uitlatingen zorgde Gates woensdag voor een diplomatieke rel. In Nederland eist de VVD zelfs een rectificatie van zijn uitspraken in de Los Angeles Times. Een Brits parlementslid typeerde de uitlatingen van Gates als “kwetsend en beschamend”.

Deel en geheel
Nu zei hij dat zijn bezorgdheid over de vaardigheden de alliantie in het geheel betroffen en niet de specifieke deelnemers. Hij was onder meer van mening dat landen in het zuiden niet weten hoe men een opstand moet neerslaan.

Maar Gates sprak in het bijzonder over het zuiden, waar het grootste deel van de ISAF-militairen bestaat uit Britten, Canadezen, Nederlanders, Australiërs en Denen.

De vraag is ook of hij met woorden als “opofferingsgezindheid” niet meer een Amerikaanse visie weergeeft dan sentimenten die in Canada en Europa leven?

Deze week maakte de Verenigde Staten bekend 3.200 extra militairen te zullen sturen naar Afghanistan.

Desondanks zei Gates dat deze ontwikkeling niet duidt op ontevredenheid over de prestaties van de bondgenoten.

De ISAF-deelnemers zijn niet bereid om meer troepen te leveren, en daarom doen de Verenigde Staten dat zelf, werd al eerder bekendgemaakt.

Maar de VS en ook Australië hebben verschillende keren aan de andere deelnemers aan de ISAF-veiligheidsmacht gevraagd om meer troepen voor Afghanistan te leveren.

Gates verklaarde onlangs nog dat hij de bondgenoten daarover minder onder druk wil zetten omdat het uitoefenen van druk toch niet tot resultaten heeft geleid.

Nu zei Gates in een briefing in het Pentagon dat “de geallieerden uit Groot-Brittannië, Canada, Nederland, Australie en Denemarken en andere landen een belangrijke en krachtige rol spelen in Afghanistan.

BBC-verslaggever Vincent Down zei vanuit Washington dat het duidelijk was dat Gates de irritatie over zijn uitspraken bij de bondgenoten weg wilde nemen.

Verontwaardiging
Patrick Mercer, een Brits parlementslid, heeft de uitlatingen van Gates “kwetsend en beschamend genoemd”.

Gisteren riep de Nederlandse minister van Defensie Eimert van Middelkoop de Amerikaanse ambassadeur in Den Haag ter verantwoording, die zei “dat Gates verkeerd was geciteerd door de Los Angeles Times”. Maar de krant heeft het gesprek op een bandje staan.

Van Middelkoop gaf als reactie dat hij vanaf het begin al dacht dat er een misverstand in het spel was.

Gates zei verder dat de NAVO de Taliban “terug heeft gedreven uit voormalige bolwerken in het zuiden. Ze nemen de strijd op tegen de vijand onder de meest uitputtende omstandigheden die denkbaar zijn.

Nederland
Het ANP meldt dat Gates donderdagavond zijn Nederlandse collega Van Middelkoop telefonisch zijn verontschuldigingen heeft aangeboden voor de verwarring die is ontstaan door een interview dat de Amerikaanse bewindsman had gegeven aan de Los Angeles Times.

Volgens de zegsman zei Gates “dat het geenszins de bedoeling was om kritiek op specifieke bondgenoten te geven”.

Gates verklaarde verder veel waardering te hebben voor de Nederlandse inzet. Nederland heeft volgens hem zijn verantwoordelijkheid genomen en behoort tot de voorhoede in Afghanistan die de Taliban in de verdediging heeft gedrongen.

De PvdA ziet de loftuitingen van Gates als een “verkapt excuus” en voor Martijn van Dam is de kwestie daarmee wel afgedaan. Van Dam is van mening dat Gates nu zijn woorden heeft teruggenomen.

Ook voor het CDA is hiermee de kous af. Karien van Gennip (CDA) zou het wel prettig vinden als Gates eventuele kritiek op strategie binnen het bondgenootschap houdt.

Maar nu weet men wel hoe Gates over de andere deelnemers aan de ISAF-missie denkt.

Van Gennip zei nog: “De Taliban luistert ook mee.’ Ze is blij met de 3.200 extra militairen die Gates naar het zuiden van Afghanistan stuurt.

Maar de uitlatingen van Gates zijn niet nieuw. Keer op keer heeft Jaap de Hoop Scheffer het afgelopen jaar zijn friustraties geuit over bondgenoten die niet bereid zijn om meer troepen te leveren.

En of de NAVO in staat is om de opstand neer te slaan dat weten de Taliban zelf ook wel.

De oppositiepartijen VVD en SP nemen er volgens het ANP geen genoegen mee. Zij vinden de lovende uitlatingen van Gates aan het adres van onder meer Nederland bij lange na niet voldoende.

SP-Kamerlid Harry van Bommel noemt de nieuwe uitspraken van de Amerikaanse minister “ronduit hypocriet en leugenachtig”.

Volgens Van Bommel moet de zaak op NAVO-niveau worden besproken. De Amerikanen moeten dan maar uitleggen of ze echt vinden dat de Nederlandse troepen in Afghanistan onvoldoende zijn opgeleid, zoals Gates in het interview beweerde.

Ook VVD defensie- en buitenlandspecialist Hans van Balen neemt geen genoegen met de nieuwe opstelling van Gates.

Hij vindt dat de Amerikaanse minister zijn uitspraken in The Los Angeles Times helemaal moet terugnemen. In elk geval moet hij verklaren dat ze niet op Nederland betrekking hebben. “Wij laten onze troepen niet zo wegzetten.”

Donderdagavond heeft Gates dus telefonisch zijn verontschuldigingen aangeboden aan Van Middelkoop. De vraag is of dit ook voor de VVD voldoende is.

In elk geval is het opnieuw duidelijk dat er iets borrelt binnen het bondgenootschap en de ISAF-missie in Afghanistan die wordt geleid door de NAVO. En dit was niet onbekend.

Aan de missie nemen al de 26 NAVO-lidstaten deel, en die worden daarbij gesteund door nog 13 partnerlanden van de verdragsorganisatie. Gezamenlijk leveren ze 41.000 militairen.

Maar volgens verslaggevers is Afghanistan de afgelopen twee jaar alleen maar gewelddadiger geworden en is de opstand van de Taliban in kracht toegenomen, ondanks dat de ISAF-macht nu op zijn sterkst is sinds die in december 2001 werd opgericht.